Namdev Dhasal Yanchi Kavita Jaganyatil Samagratecha Shodh-Vasant Patankar Marathi Book katha-kadambari (Novel) Kavita Sangrah Shabd

Namdev Dhasal Yanchi Kavita Jaganyatil Samagratecha Shodh-Vasant Patankar Marathi Book katha-kadambari (Novel) Kavita Sangrah Shabd

प्रस्तावना

नामदेव ढसाळ यांच्या कवितेवर प्रस्तुत अभिलेख (मोनोग्राफ) तयार करताना विविध स्वरूपाच्या प्रश्नांना सामोरे जावे लागले. पहिली गोष्ट म्हणजे या कवितचे वाचन करताना, तिचा अर्थ लावताना तिच्या संदर्भातील अवघडपणा वेगवेगळ्या प्रकारे अनुभवला. ‘गोलपिठा’ या त्यांच्या पहिल्या संग्रहातच विशिष्ट क्षेत्रातील अनेक शब्द, वाक्प्रयोग अनेकांप्रमाणे मलाही परिचित नव्हते. ते ज्या क्षेत्रातील आहेत त्यातील शब्दही वस्तुतः नेहमीच्या कोशांमध्ये समाविष्ट व्हावयास हवेत. परंतु याबाबतीतील सोवळेपणा आणि अज्ञान यांमुळे ते घडले नाही. याप्रमाणेच असे अनेक कोश असावयास हवेत. दुर्दैवाने या शब्दांचा अर्थ, त्यांमागील संकेत मराठीत उपलब्ध असलेल्या कोणत्याही कोशामध्ये नाहीत.

मराठीमधील या विशिष्ट संदर्भातील निषिद्धता लक्षात घेता त्यांचे वेगवेगळ्या परिचितांना अर्थ विचारत काही कवितांची वाट शोधावी लागली. एवढे करूनही काही शब्दांचा वा शब्दप्रयोगांचा नेमका अर्थ मिळणे अवघड झाले. अशा वेळी ते सोडून देण्याखेरीज दुसरा प्रर्याय नव्हता. त्यामुळे एकूण कवितेचा सूर, आसपासचे संदर्भ लक्षात घेऊन त्या अनुरोधाने अर्थनिरूपण केले.

ढसाळांच्या कवितेतील विशिष्ट जीवनक्षेत्रांतील शब्द, संकेत, कल्पना, तसेच तिची विशिष्ट प्रकारची अवघड वाटावी अशी घडण इत्यादी गोष्टींमुळे तिचे आकलन करून घेणे, तिचा अनुभव घेणे, तिचा अन्वयार्थ लावणे हे जिकिरीचे काम होते. ते आव्हान मला पेलले असे मी म्हणणार नाही. परंतु तरीही वेगवेगळ्या प्रकारे प्रयत्न करत राहिलो. अनेक परिचितांना, संबंधितांना विचारत राहिलो. असे म्हणता येईल की वेगवेगळ्या प्रकारे प्रयत्न करताना शेवटी कविताच आपल्याकडे येण्याच्या वाटा दाखवत असते. तशा सगळ्याच नसल्या तरी काही वाटा या कवितेनेही दाखवल्या.

Available at Ksagar Book Centre  on www. ksagaronline.com

 call on 9545567862 /02024453065