Samanya Adhyayan -Paper-1-Bhugol (भूगोल) -Pra.H.K.Doiphode (Geography) MPSC-UPSC Descriptive Pattern

Samanya Adhyayan -Paper-1-Bhugol (भूगोल) -Pra.H.K.Doiphode (Geography) MPSC-UPSC Descriptive Pattern

मनोगत

राज्यसेवा पूर्व व मुख्य परीक्षेत सध्या भूगोल या विषयाचे महत्व वाढलेले दिसते. पूर्व मुख्यप्रतिक आर्थिक व सामाजिक भूगोलाचा अभ्यासक्रम समाविष्ट करण्यात आला आहे. तसेच गान पटकांच्या संचा महाराष्ट्राचाही सविस्तर अभ्यास अपेक्षित आहे. सन 2025 पासून राज्यसेवेच्या मुख्य परीक्षेचा बदललेला अध्यত আলি अभ्यासपद्धती लागू होईल. संघ लोकसेवा आयोगा (UPSC) प्रमाणेच राज्यसेवा मुख्य परीक्षेचे पेपर्स असणार आहेत, माता या परीक्षेत सामान्य अध्ययनाचे चार पेपर्स याशिवाय एका वैकल्पिक विषयाचे दोन पेपर्स समाविष्ट आहेत.

सामान्य अध्ययनाच्या पहिल्या पेपरमध्ये भूगोलाच्या काही घटकांचा अभ्यास करावयाचा आहे. त्यामध्ये प्राकृतिक भूगोल, साधन संपदा, उद्योगधंदे, महत्त्वाच्या भू-भौतिक घडामोडी व भौगोलिक वैशिष्ट्यांमधील बदल व त्यांच्या परिणामांचा अभ्यास अपेक्षित आहे. प्रस्तुत पुस्तकात बरील सर्व घटकांचे सविस्तर व विद्यार्थ्यांना सहज समजेल अशा ओघवत्या भाषेत विवेचन केले आहे. आवश्यक तेथे नकाशे, आकृत्या, आलेख व तक्ते वापरले आहेत. त्यामुळे विषय अधिक सुलभ होण्यास मदत झाली आहे. गेली अनेक वर्षे स्पर्धा परीक्षा क्षेत्राशी संबंध असल्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या अडचणी व अपेक्षांची गत्ता जाणीव आहे. त्यामुळे नवीन अभ्यासक्रमावर आधारित एक परिपूर्ण पुस्तक तयार करावे, या हेतूने प्रस्तुत लेखन केले आहे. सरावासाठी प्रत्येक प्रकरणाच्या शेवटी भरपूर प्रश्न दिले आहेत, आवश्यक तेथे संकल्पना स्पष्ट केल्या आहेत. महत्वाची काही माहिती चौकोनात त्या त्या प्रकरणांत योग्य जागी दिली आहे. सध्या मुख्य परीक्षा लेखी सविस्तर वर्णनात्मक स्वरूपात असल्याने संदर्भ पुस्तकांना महत्त्व प्राप्त झाले आहे.

विद्यार्थी, तज्ज्ञ, मार्गदर्शक, विचारवंत यांनी आपुलकीच्या भावनेने पुस्तक जास्त उपयुक्त होण्याच्या दृष्टीने सूचना केल्यास त्याचा पुढील आवृत्तीच्या वेळी योग्य तो उपयोग केला जाईल.

‘द युनिक अॅकॅडमी’चे संचालक आदरणीय प्रा. तुकाराम जाधव सरांनी या पुस्तकाच्या लिखाणाला तत्काळ परवानगी दिली. तसेच अनेक दिवस प्रा. नागेश गव्हाणे हे भूगोलाची काही माझी पुस्तके ‘द युनिक अॅकॅडमी’तर्फे प्रकाशित करावीत याविषयी आग्रही होते. तसेच ‘द युनिक अॅकॅडमी’चे संचालक आदरणीय मल्हार पाटील सर आणि त्यांच्या सर्व सहकाऱ्याऱ्यांचा मी आभारी आहे.

या पुस्तकाच्या निर्मितीत ‘द युनिक अॅकॅडमी’च्या संपादकीय आणि प्रकाशन विभागांतील सर्व सहकाऱ्यांची मोलाची मदत झाली. प्रा. नागेश गव्हाणे आणि डॉ. महेश शिरापूरकर यांनी वेळोवेळी सर्व संदर्भ ग्रंथ उपलब्ध करून दिले. दः युनिक अॅकॅडमीच्या डी.टी.पी. विभागाने अक्षरजुळवणी आणि मांडणीचे काम अगदी व्यवस्थित व वेळेत पूर्ण करून दिले. वी. राजू मेढे आणि दिगंबर इंगळे यांनी इंटरनेटवरून आवश्यक ती अद्ययावत माहिती व आकडेवारी मिळविण्यासाठी मदत केली. तसेच माझी मुले श्री. सचिन, श्री. उमेश, नातू चि. वीर व चि. तेजस यांनीदेखील वेळोवेळी इंटरनेटवरून माहिती उपलब्ध करून दिली. माझी पत्नी सौ. पुष्पा हिने सुरुवातीपासून लिखाणास सर्व प्रकारची मदत केल्यामुळे व प्रेरणा दिल्यामुळे हे पुस्तक पूर्ण करता आले. या सर्वांना धन्यवाद !

– प्रा. एच. के. डोईफोडे

Available at Ksagar Book Store or on

www. ksagaronline.com or call on 9545567862 / 02024453065