Purandarenchi Itihasdrohi Bakhar-A. H. Salunkhe Marathi Book katha-kadambari (Novel) Lokayat (पुरंदरेंची इतिहासद्रोही बखर)

Purandarenchi Itihasdrohi Bakhar-A. H. Salunkhe Marathi Book katha-kadambari (Novel) Lokayat (पुरंदरेंची इतिहासद्रोही बखर)

मनोगत

हे पुस्तक मी आपल्या हाती देत असलो, तरी हे काही मी सुखासुखी करीत नाही. एक वेदना आहे. किंबहुना, एक जखम आहे. खरे तर ती आतल्या आत ठेवावी, असे एक मन म्हणत होते. परंतु ती व्यक्त केली पाहिजे असे दूसरे मन म्हणत होते. अखेरीस ती व्यक्त करण्याचाच निर्णय मी घेतला. या निर्णयामागे विविध कारणे होती, पण मी त्या तपशिलात जाऊ इच्छीत नाही.

ब. मो. पुरंदरेंच्या ‘राजा शिवछत्रपति’ या पुस्तकाची चिकित्सा करताना एक महत्त्वाचा प्रश्न समोर उभा होता. पुरंदरेंनी आपल्या पुस्तकाच्या प्रारंभीच्या आवृत्यांमधून लिहिलेला आणि अत्यंत क्लेशकारक असलेला खूपसा भाग त्यांनी अलीकडच्या आवृत्त्यांमधून वगळलेला आहे. त्यांनी वगळलेल्या भागाचे काय करायचे याविषयी निर्णय घेणे आवश्यक होते. अखेरीस तो भाग जर क्लेशकारक आहे आणि तो त्यांनी स्वत: ही आता वगळलेला आहे. तर आपण आता त्याची वर्षा न करणे योग्य, ते जितके टाळता येईल तितके टाळणे उचित, असे मी ठरविले. माझा हा निर्णय कुणाला पटेल, कुणाला पटणार नाही. प्रत्येकाला आपापले स्वातंत्र्य आहे. अर्थात, त्यांनी वगळलेल्या गोष्टींकडे अंगुलिनिर्देश करणे जेव्हा अत्यावश्यक वाटते तेव्हा मी तसा निर्देश केला आहे. परंतु तो शक्यतो सूचक पद्धतीने केला आहे.

मी त्यांच्या पुस्तकातील जो भाग चिकित्सेसाठी घेतला आहे. तो १२ नोबे २०१५ रोजी प्रकाशित झालेल्या त्यांच्या पुस्तकाच्या २०व्या आवृत्तीच्या आयो चर्चेला घेतला आहे. त्यांच्या पुस्तकातील अवतरणे वेळोवेळी उद्‌धृत करताना दिलेले पृष्ठक्रमांक त्या आवृत्तीमधील आहेत. जेथे वेगळी आवृत्ती अभिप्रेत असेल, तेथे तय आवृत्तीचा निर्देश केला आहे.

पुरंदरेंनी व्यक्त केलेल्या एका अपेक्षेचे मी स्वागत करतो. त्यांनी म्हटले आहे. “वाचकांनी व टीकाकारांनी शक्य तेवढी निर्भीड मते कळवावीत. चुका। उणिवा मला अगदी स्पष्ट शब्दांत सांगाव्यात. मी उपकृत होईन. पुढची प्रत्येक आवृत्ती मागच्या आवृत्तीपेक्षा निर्दोष व सर्वांगसुंदर करण्याची माझी धडपड आहे. आपण मला साहाय्य कराल, अशी आशा आहे. बहुत काय लिहिणे ? आमचे अगत्य असो द्यावे, विज्ञापना….” (उत्तरार्ध, रायगडच्या पायथ्याशी. पृ.५)

पुरंदरेंनी वाचकांकडून आणि टीकाकारांकडून ही जी अपेक्षा केली आहे, ती प्रामाणिक आहे, असे मी गृहीत धरतो. स्वाभाविकच, पुरंदरेंनी वाचकांना जी साद घातली आहे, तिला माझ्यासारख्याने प्रतिसाद दिला, तर ते आणि त्यांचे चाहते त्याचे स्वागतच करतील, असा विश्वास बाळगायला हरकत नाही. ‘निर्भीड मते कळवावीत’ आणि कोणी ती कळविल्यास ‘मी उपकृत होईन’ असे त्यांनी स्पष्ट म्हटले आहे. तेव्हा ते माझ्या लेखनाची खुल्या मनाने दखल घेतील, अशी मी खात्री बाळगतो. त्यांना आत्मनिरीक्षण करण्यास माझ्या लेखनाचा थोडासा जरी उपयोग झाला, तरी मला आनंद होईल.

माझ्या विवेचनाची एक मर्यादाही येथेच नोंदवून ठेवतो. पुरंदरेंच्या पुस्तकातील चित्रे मी विस्तारभयास्तव चर्चेला घेतलेली नाहीत.

शिवचरित्र जास्तीत जास्त वस्तुनिष्ठ स्वरूपात समाजापुढे यावे असे ज्यांना ज्यांना वाटते, त्या सर्वांनी माझ्या मांडणीकडे खुल्या मनाने पहावे, अशी माझी अपेक्षा आहे.

हे पुस्तक लिहिण्यासाठी ज्यांनी सहकार्य केले, सूचना केल्या, प्रोत्साहन दिले, त्यांचा नामनिर्देश केलेला नसला, तरी मी त्या सर्वांविषयी अत्यंत कृतज्ञ आहे, हे आवर्जून नोंदवून ठेवतो.

आ.ह.साळुंखे

‘लोकायत’, १३, यशवंतनगर, गेंडामाळ,

सातारा- ४१५००२

दूरध्वनी क्रमांक – ०२१६२-२५२७८८, २५०७२५

Available at Ksagar Book Centre  on www. ksagaronline.com

 call on 9545567862 /02024453065