Mothi Manase (मोठी माणसे)-Narendra Chapalgaonkar Marathi Book katha-kadambari (Novel) Samakaleen

Mothi Manase (मोठी माणसे)-Narendra Chapalgaonkar Marathi Book katha-kadambari (Novel) Samakaleen

प्रस्तावना

▶ ज्यांच्याबद्दल मला लिहावे वाटले व मी लिहिले अशा बारा मोठ्या माणसांची व्यक्तिचित्रे या पुस्तकात एकत्र केली आहेत. साधारणतः १९२० ते १९७० अशा पन्नास वर्षांच्या काळात जे महाराष्ट्राच्या समाजजीवनात कार्यरत होते आणि ज्यांचे मोठेपण मला भावले अशांची ही व्यक्तिचित्रे आहेत. एका दृष्टीने पारतंत्र्य आणि स्वातंत्र्य यांच्या संधिकाळातील ही माणसे आहेत. त्यांची कार्यक्षेत्र, राजकीय विचार, त्यांची कार्यपद्धती आणि त्यांची जीवननिष्ठा वेगवेगळी आहे, तरीही त्यांच्यात एक समान सूत्र आहे. त्यांच्या जीवननिष्ठेचा एक पदर स्वातंत्र्याच्या चळवळीशी आणि दुसरा समाजाच्या प्रबोधनाशी जोडला गेलेला आहे. यक्षेत्रे, त्यांचे

वेगवेगळ्या वेळी लिहिलेली ही व्यक्तिचित्रे मी एकत्रपणे वाचली तेव्हा स्वाभाविकपणे मनात प्रश्न निर्माण झाला, की यांचे कोणते मोठेपण मला अधिक भावले? प्रथम जाणवले ते असे, की सत्तेसाठी वाटेल ते क्षम्य मानणारी नवी संस्कृती रुजत असताना राजकीय सत्तेपासून दूर राहिलेल्या या माणसांचे स्मरण फार महत्त्वाचे वाटले. या व्यक्तिचित्रांमधील काकासाहेब गाडगीळांचा एक अपवाद वगळता इतर कोणीही कधीही सत्तेत नव्हते. सत्ता ही आपल्या आयुष्यभराच्या ठरवलेल्या कामासाठी एक पायाभूत आवश्यकता आहे असे त्यांनी मानलेच नाही. सत्तेसाठी तडजोडी करणे तर सोडून द्या, पण सत्ता जवळ येत असतानाही तिचा अव्हेर केला. काकासाहेब गाडगीळांचा समावेश यात करण्याचे एक कारण आहे. सत्तेमध्ये राहूनसुद्धा ज्यांच्या अंगाला किंवा मनाला सत्ता चिकटलीच नाही, असे गाडगीळांचे व्यक्तिमत्त्व होते. केंद्रीय मंत्रिपद गेल्यानंतर दिल्लीच्या रस्त्यावरून ते पायी चालत आणि राज्यपालपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर पुण्यात आल्यावर बसच्या तिकिटासाठी रांगेत उभे राहत. आज काही काळ किरकोळ सत्तेत राहिलेला माणूससुद्धा ती गेली म्हणजे बेचेन होतो. ती पुन्हा प्राप्त व्हावी म्हणून धडपडू लागतो. अशा काळात उदारमतवादी लोकशाही राजकारणी कसे हवेत याचा काकासाहेब गाडगीळ हा एक वस्तुपाठच होता.

Available at Ksagar Book Centre  on www. ksagaronline.com

 call on 9545567862 /02024453065