Mahatma Fule krut Povada Chatrapati Shivaji Raje-Vishwanath Shinde Marathi Book katha-kadambari Kavita Sangrah (Novel) New Era

Mahatma Fule krut Povada Chatrapati Shivaji Raje-Vishwanath Shinde Marathi Book katha-kadambari Kavita Sangrah (Novel) New Era

पोवाडा हा नाट्यात्म लेखनप्रकार आहे. अर्थात येथे काहीएक ‘कथन’ असते. कथन आले की व्यक्तिचित्रण, प्रसंग उभारणी, त्यासाठीच्या कृती-उक्ती आणि त्याची नाट्यपूर्ण आणि अभिनयानुकूल अभिव्यक्ती व वातावरणनिर्मिती करणे आवश्यक ठरते. ऐतिहासिक पोवाड्यात इतिहासाचा तो कालखंड जीवंत करणेही आवश्यक असते, किंबहुना त्यासाठीच हे कथन असते. कथनासाठी आवश्यक असणाऱ्या भाषेचाही कवीला शोध घ्यावा लागतो, यातूनच नवनिर्मिती साधली जाते. आणि नाट्य उभे करते वेळी प्रतिभावंतांचा कसही लागत असतो. म. फुले ह्या सर्व गोष्टी पोवाड्यात अतिशय कौशल्याने साकार करतात. उपरोक्त सर्व गोष्टींचा विचार करता म. फुले यांनी छ. शिवाजी महाराजांवर लिहिलेला पोवाडा अतिशय प्रभावी व महत्त्वाचा ठरतो. शाहिरी वाङमयाचे अनेक विशेष पोवाड्यांमधून अभिव्यक्त झाल्याचे प्रत्ययाला येते. छ. शिवाजी महाराजांचा जन्म, बालपण, सहकारी जमवणे, स्वराज्यासाठी संघर्ष, राज्याभिषेक आणि शून्यातून विश्व उभे करणे या सर्व तपशीलामधून शिवाजी महाराजांचे, एका आदर्श राजाचे चरित्रचित्रण या पोवाड्यातून जोतीराव फुले यांनी उभे केले आहे. छ. शिवाजी महाराजांचे धोरणीपण, त्यांनी केलेली मुलुखगिरी, बलाढ्य शत्रूशी दिलेला लढा, स्वकीयांशी त्यांना करावा लागलेला संघर्ष, प्रसंगपरत्त्वे स्वकीय आणि विरोधी बाजूच्या शत्रूबाबत अंगिकारलेली क्षमाशीलतेचे धोरण हे सारेच शिवाजीराजांच्या ठिकाणी असणाऱ्या गुणांचे दर्शन म. फुले या पोवाड्यामधून वाचकांना घडवतात. तसेच मातोश्री जिजाऊ यांचे संसारिक जीवन, शिवबांवर त्यांनी केलेले संस्कार आणि त्या संस्कारातून शिवबांमधील क्षात्रवृत्ती जागृत होणे व शिवाबांचे व्यक्तिमत्व साक्षात होणे हे सारे घटना-प्रसंग पोवाड्यातून पुनर्निर्मित झाले आहेत.

डॉ. विश्वनाथ शिंदे

Available at Ksagar Book Centre  on www. ksagaronline.com

 call on 9545567862 /02024453065